De geschiedenis van taxi’s in Praag

Taxidiensten in Praag zijn onderworpen aan nationale wetgeving met betrekking tot het vervoer over de weg. In verschillende media zijn sommige taxichauffeurs inmiddels berucht geworden vanwege het niet naleven van de wettelijke maximumprijzen. Dit is al jaren een van de belangrijkste onderwerpen in de gemeentelijke politiek. De stad Praag heeft wijzigingen in de wetgeving voorgesteld om deze situatie te helpen oplossen.

Op het moment worden taxidiensten in Praag alleen aangeboden door particuliere bedrijven.

Op 1 januari 1962 ging de stadstaxi-dienst, dat een monopolie had, over in de Praagse transportbedrijven, samen met de autoverhuur. Op 1 januari 1989 werd het staatsbedrijf Taxi Praha opgericht door het oprichtingsstatuut van het Nationaal Comité van de stad Praag, met zetel in de Trojická straat, maar na de val van de muur werd het bedrijf ontbonden met een beslissing van de raad van bestuur (nr. 6/11 van Praag van 30 mei 1991), met ingang van 1 juni 1991. Toen werd de sector geliberaliseerd en volledig aan de particuliere sector overgelaten. Plaatsvervangend burgemeester Petr Hulinský en Petra Buzková (in die tijd een kandidaat voor het burgemeesterschap van Praag) kwamen begin 2006 met het plan om een ​​nieuwe, publieke stadstaxi-dienst op te zetten die zou concurreren met de particuliere diensten. Hoewel het plan werd gesteund door de onafhankelijke afgevaardigde Michael Hvízdal, voormalig ODS-lid en lid van de Unie voor Vrijheid, kon het plan verder op weinig steun rekenen.

Taxidiensten behoren tot het personenvervoer in de hoofdstad Praag, die niet met publiek geld worden gesubsidieerd. De basisvoorwaarden voor de exploitatie van een taxidienst zijn vastgelegd in de Wet op het Wegverkeer. De stad Praag bepaalt maximumprijzen, waardoor de taxidiensten, volgens de richtlijnen van het Ministerie van Financiën, vallen onder diensten onderworpen aan regelgeving wat betreft prijzen. Deze regelgeving werd echter minstens één keer met succes voor een rechtbank aangevochten.

De taxidiensten in Praag zijn sinds de jaren 90 een constant en controversieel onderwerp binnen gemeentelijk beleid van Praag. Zowel de media als buitenlandse toeristen wijzen op de systematisch te hoge tarieven, niet-naleving van wettelijke voorwaarden en oplichting.

In 2002 organiseerde het stadsbestuur een “loterij”, waarmee het beheer en exclusief gebruik van de meest lucratieve taxistandplaatsen werden verdeeld, tegelijkertijd werd de exploitant van deze taxistandplaats verantwoordelijk gehouden voor alle misstanden en misdaden die hier door de taxichauffeurs werden veroorzaakt. Er werd een decreet uitgevaardigd over de exploitatievoorwaarden van taxistandplaatsen, waarin bepaalde aanvullende voorwaarden (uitrusting, klasse en kleur van het voertuig) zijn vastgelegd als voorwaarde voor het gebruik van deze taxistandplaatsen. De taxichauffeurs die aan deze vereisten voldoen, kunnen ook gebruikmaken van de andere voorzieningen van de stad (zoals het gebruik van speciale rijstroken). Tot 2006 maakte dit bestuursorgaan gebruik van een grijs gebied in de wetgeving door verschillende niet-openbare voorzieningen onderdeel te maken van de overeenkomst tussen het stadsbestuur en de taxibedrijven. In feite werden hiermee de wettelijke grenzen overschreden.

Het stadsbestuur werd, onder andere, verantwoordelijk gehouden voor de incorrecte en vaak gewoon illegale procedures van Cech Taxi Prague, wiens activiteiten zich bijvoorbeeld uitstrekten tot zelfstandige taxichauffeurs die hun eigen auto gebruikten, alsmede de activiteiten van Jiří Kvasnička, eigenaar van AAA Radiotaxi Ltd, de meest belangrijke taxicentrale (oproepen) van Praag.

Een ander probleem was dat een aantal diensten, die werden aangeprezen als taxi’s in reclames, wettelijk stonden geregistreerd als incidenteel personenvervoer en derhalve niet niet waren onderworpen aan de licentie- en prijsvoorwaarden die van toepassing zijn op reguliere taxidiensten. In deze gevallen moesten bestellingen en betalingen, volgens de wet, buiten de auto worden uitgevoerd; de concurrerende taxidiensten vermoeden echter dat in veel gevallen dit verschil met taxi’s niet werd nagekomen en dat het slechts een manier was om de regelgeving omtrent taxi’s te omzeilen.

Februari 2009 werd de speciale taxi rijstrook op V Holešovičkách, bij wijze van proef, als eerste in Praag in gebruik genomen. Vervolgens werd er ook één ingevoerd voor een deel van Strakonická Straat. Sinds mei 2009 is het gebruik uitgebreid naar stadsbussen, fietsen en taxi’s in de straten Českobrodská, Duškova, Horňátecká, Vrchlického, Vysočanská en Zálesí; in de straten Kuklova en Ke Krči is het gebruik alleen toegestaan voor taxidiensten. De horizontale markering van deze rijstroken moest in de zomer van 2009 worden aangepast. Volgens de regelgeving is het gebruik van speciale rijstroken alleen toegestaan voor taxi’s die voldoen aan de wettelijke vereisten.

Een specifiek geschil had betrekking op de taxistandplaats bij het Staromestske Namesti, dat uiteindelijk werd gewonnen door SEDOP.

Deze standplaats werd gebruikt door chauffeurs die een tarief hanteerden dat vele malen hoger was dan de maximale prijs die was vastgelegd door het stadsbestuur, vaak rond de CZK 99 per km (de wettelijke maximumprijs was CZK 28 per km). Advocaten Klára Slámová en Ilja Kubíček voerden aan dat een dergelijke wettelijke maximumprijs niet in verhouding stond met de uitvoeringskosten en daarom niet gerechtvaardigd was. Bovendien voerden zij aan dat het gebruik van het taxistandplaats niet gebonden kon zijn aan de kleur van de gebruikte wagens en dat deze regel dus ongeldig was. Het stadsbestuur gaf SEDOP drie keer een aanzegging van een bestuurlijke boete (voor het eerst in 2005), maar het bedrijf bleef de geldigheid hiervan aanvechten. In de zomer van 2006 verspreidden stadswachten folders met de volgende tekst onder potentiële klanten: “De prijzen in de prijslijst van dit voertuig zijn niet in overeenstemming met de regelgeving van de stad Praag, en hun boekhouding is ook niet conform deze regelgeving.” April 2007 heeft de rechtbank van Praag SEDOP in het gelijk gesteld en een boete van CZK 100.000 opgelegd aan het stadsbestuur van Praag. Juli 2009 besliste het stadsbestuur over de geldigheid van de tweede aanzegging en de gemeente besloot de taxistandplaats op het op het Oude Stadsplein op te heffen en er een parkeerplaats voor gehandicapten van te maken. Een vertegenwoordiger van Taxi Prague, het belangenorgaan van de gezamenlijke taxi’s in Praag, voerde echter aan dat er nog geen beslissing was genomen over de geldigheid van de derde aanzegging, een voorlopige voorziening van de gemeente die taxichauffeurs verbood van de standplaats gebruik te maken. De juridische strijd om sommige van deze kwesties sleept door tot de dag van vandaag.

Van 2002 tot 31 augustus 2009 heeft het stadsbestuur 1468 boetes opgelegd aan taxi-exploitanten, voor een totaal van meer dan 141,8 miljoen CZK. Ongeveer 100 taxichauffeurs, van de totaal ongeveer 5500 die er in de stad rondrijden, werden bekeurd voor een of meerdere overtredingen. Minder dan de helft van het totale aantal opgelegde boetes werd daadwerkelijk geïnd, ongeveer een derde (CZK 46,4 miljoen) was nog steeds niet voldaan per oktober 2009. Volgens het ČT24 TV-kanaal werden de meeste boetes uitgeschreven voor het niet houden aan de wettelijke maximumprijzen en het doorverkopen of verhuren van taxivergunningen.

Het stadsbestuur van Praag heeft, door middel van het wijzigen van de Wet op het Wegverkeer en andere regelgeving, herhaaldelijk geprobeerd de misstanden in de taxibranche aan te pakken. In 2005 werd door het stadsbestuur van Praag, op initiatief van gedeputeerde Mr Hovorka, een wijziging doorgevoerd. Met deze wijziging werd de territoriale beperking van de geldigheid van de rijbewijzen van de taxichauffeur afgeschaft, werd de mogelijkheid van schorsing en intrekking van een taxivergunning ingevoerd en werd de aansprakelijkheid van de taxichauffeur vergroot. Met een wijziging van de regelgeving omtrent de maximumprijzen werden de maximum boetes fors verhoogd. Met ingang van 1 juni 2008 heeft de stad Praag de regelgeving en de verjaringstermijn opgerekt, dit om te voorkomen dat taxichauffeurs onder de bestuurlijke boetes uit kunnen komen. Op 22 oktober 2009 keurde het Openbaar Ministerie van Praag een voorstel goed voor een belangrijke wijziging van de Wet op het Wegverkeer, die door de stad in november wordt ingediend ter goedkeuring door het  parlement van Tsjechië. Met deze wijziging zal de manier waarop bestuurders en taxichauffeurs worden geregistreerd fundamenteel wijzigen en de voorwaarden voor een taxivergunning worden aangepast, de definitie van taxidiensten wijzigen, aanvullende beperkingen en verplichtingen voor het aanbieden van incidenteel personenvervoer worden vastgesteld. Bovendien worden er nieuwe en forse sancties ingevoerd, bijvoorbeeld inbeslagname van het voertuig, verbeurdverklaringen, enz.

Op 31 december 1999 waren er 2934 transacties met een vergunning in Tsjechië geregistreerd met als omschrijving “taxi’s” en 6 met als omschrijving “persoonlijk motorvervoer – niet-regulier”. Per 1 april 2004 werden 2845 rijbewijzen voor taxi’s en 495 voor zogenaamd “contractvervoer” geregistreerd. Op 31 december 2005 werden er bij de belastingdienst 5288 taxivergunningen geregistreerd en 2252 voor “personenvervoer op contractbasis” geregistreerd. Er zijn slechts 3436 actieve belastingcontroles, waarvan 3145 voor natuurlijke personen en 48 voor rechtspersonen. Op 28 februari 2006 waren 14 exploitanten met meer dan 25 werknemers en 3650 operatoren met minder dan 25 werknemers geregistreerd.

Per 8 juni 2006 staan er 5561 taxi’s geregistreerd in Praag. Volgens de niet-gespecificeerde studie van het Ministerie van Vervoer van Quebec is er een optimale coëfficiënt van 2,1 voertuigen per 1000 inwoners; in Praag zou dus ongeveer 2440 taxi’s neer moeten komen

In 2009 staan er 4781 taxi’s en 3700 taxichauffeurs geregistreerd in Praag, volgens loco burgemeester Mayor Rudolf Blažek.

Sinds 2010 is het aantal geregistreerde auto’s gestaag toegenomen. In 2013 verklaarde het stadsbestuur dat er meer dan zevenduizend taxichauffeurs actief waren in de metropool Praag. Volgens het bestuur van Praag kwam het er op neer dat er minstens twee keer zoveel taxichauffeurs actief waren als dat op basis van het inwonertal nodig was. Volgens de gemeenteraad leidt dit overaanbod tot oneerlijke praktijken en is dit een groot deel van de verklaring waarom louche taxichauffeurs te hoge prijzen hanteren voor hun diensten.

In 2014 betrad Uber de markt als “personenvervoerder op contractbasis” en dus niet als taxi service. Volgens de directie van Uber zijn de auto’s verplicht om te rijden met een zichtbare weergave van de naam en een officieel goedgekeurde taximeter, net als reguliere taxi’s. Na Uber deden al snel ook andere bedrijven met mobiele applicaties, zoals Liftago, Taxify en Hopin hun intrede op de markt.

In 2017 waren er, volgens het stadsbestuur van Praag, 5000 taxi’s actief in Praag, maar meer details over het aantal licenties en vergunningen werden daarbij niet gegeven. Uber heeft zo’n 2000 chauffeurs, concurrent Liftago heeft 1100 chauffeurs in Praag. Taxify heeft zijn aantal chauffeurs nog niet bevestigd. Praag Airport Transfers is de belangrijkste vervoerder voor Prague Airport en heeft meer dan 200 chauffeurs in dienst. Het exacte aantal chauffeurs in de stad Praag is echter niet makkelijk vast te stellen, omdat sommige chauffeurs voor meerdere centrales en apps tegelijk rijden.